Миний ажил хєдєєгїїр дэмий тэнэх бололцоог надад олгодог юм.
Ємнє нь явсан газрынхаа сонин содонг бичиж байна гэсэн ч амжихгїй байсаар завхан нутагаар эхний бичлэгээ хийж байна.
Утаа униар дуу чимээт Улаанбаатараас алсын баруун хязгаар нутаг Завханыы Доной руу нисэх Изнис компаний онгоцонд 32 зорчигч суусны нэг нь бядан явагч миний бие байлаа.
Нэг їеээ бодоход манай орон нутгийн нислэгийн їйлчилгээ давгїй шїї. Ялангуяа Изнисийг овоо олзуурхаад байгаа юм.
за ингээд 32 зорчигч дотор янз янзын насны янзан бїрийн хїмїїс байлаа. Миний хажуугийн суудал дээр Японоос ирсэн настайвтар хоёр хос суусан юм. Тэд загасны уурга барьчихсан байх юм. Далай тэнгис дунд байж энэ хїртэл загасны уурга чирч явдаг гээд хэрэгт дурлаад асуувал далайн загас сонин биш голын тул барих гэж байгаа юм гэнэ. Ер нь тэгээд манай орон нутаг руу жуулчид нилээд явдаг бололтой. Учир нь энэ улаагийн 32 хїний 22 нь гадаад тэр тусамаа жибэнгїїд байсан юм. Ємнє нь Хєвсгєл рїї 30 явахад 20 нв гадаад хїн байж билээ.
За тэгээд онгоцны цонхоор ширтээд давхиад байлаа нэг их газар мэддэг хїн шиг гэхдээ л миний нутаг сайхан юм аа.
Донойд буугаад л шууд 69 хєлєглєн Баянтэс сумруу гарч єглєє.
Баруун хойд хил болсон энэ сум 2000 гаран хїн амтай. Хойд талаараа Тува улстай хил залгадаг бєгєєд энэ хочр улсын хооронд сїїлийн їед хїний шилжилт их болж буй гэнэ: 2000 оны зуднаар малаа барахал хамаг бїсгїйчїїд нь хот орон бараадаад явчихаж. Олон ч залуус ганц бие бєгєєд дундаж нас нь 26-32.
Ингээд л Тува улсаас эхнэр авч буй аж. Цус сэлбэх їйл явц явж байна гэсэн їг шїї.
Баянтэс дээр 310 км замыг туулан 23.00 їед очив.
Баянтэс сумын нутаг.
Тэлмэн нуур хїрэхэд шивэрч байсан бороо Баянтэсийн зах руу ороход ширїїсэж нийлээн хїчтэй орлоо. Гандуу талын євс ногоо усны їнэр аван сэргэж агв гангын їнэр хамар цоргиж сайхан байна шїї.
Энэ зун ер нь Завхан нутаг гандуу байгаа юм байна. Хувьтай хїн хур борооноор гэдэг дээ. Ажил маань саадгїй бїтэх байх гээд л билэгшээж л явлаа.
Борооны дараах тал солонго сайхан байна лээ шїї хажууд байгаа юм шиг гараа сунгаад л хїрч болмоор юм шиг.
Сумын тєв дээр харуй бїрий болж байхад ирлээ. Сайхан монгол гийдаа хийлгэж идчээд л буудлын ємнєх сандал дээр сууж нутгийн сарыг ажиглан хийх бодолд автан суухад анир чимээгїй энэ газар сэтгэлд нэг л дотно байлаа.
Нэг ийм сайхан саруулхан сартай шєнїїд 5 хоног їргэлжилсэн дээ.
Хєдєє газар агаар ч сайхан л байна даа. Єглєє эртлэн босоод л ойр орчины газрыг їзэхээр явлаа. Очсон салбарынхан маанв угталт хийж яамаар байна гэхээр нь танай сумтай жаахан танилцъяа гэтэл хэдэн шил "Боргио" ганзаглаж аваад л ахыг суулгаад л гарч єгсєн. Хєдєєгийн хїмїїсд одоо болтол хот газрынхны таг мартаж орхисон хїнийг хїндлэх тэр зан нь байсаар байгаад баярлаж бахархаж сууна.
Уул нь надаас олон ах эгч хїмїїс та та гээд л орсон айл бїр хойморлуугаа урихаар чинь єєрийн эрхгїй сэтгэлд дулаахан сайхан байдаг вм билээ.
Баянтэсийн хажуугийн бэлд сарлагын сїрэг бэлчиж буй нь.
Сїїлийн хэдэн жилд мал нь овоо єсєж хїн бїр гаднаа 469-ийг сойжээ. Мєн нутгаас нь тєрсєн МУ-ын начин. Нямсїрэнгийн наяин цолны мялаалга болж буйтай таарлаа.
Нутгийн хїчтэй хїїдээ 4 баг тус бїр 50 бог мал сумын тєвийнхєн 100 бог. Нутгийн зєвлєл 5 сая, сумын захиргаа 2 сая, тєсєвийн байгууллагууд 1 сая, бизнес эрхлэгчид нь 1 сая тєгрєг єгч байхийн. /сэтгэлд гэнэт бєх болдог байж гэж бодогдлоо/
Эзэнгїйрч байгаа ч гэсэн бас гэж улс орныхоо хилийг сахин суугаа эдгээр хїмїїсд бид хїндэтгэл їзїїлэх л хэрэгтэй байх.
Бидэнтэй адил хот орон бараадаж тэндээ амьдарч болох бїрэн эрхтэй ч єлгий болсон нутагаа євєг дээдсийнхээ голомтыг сахийн суугаа эгэлхэн ч гэсэн атаархамаар хїмїїс Баянтэс нутагт сууж байх юм даа.
Би ч эхэндээ хїн нїхэлж байгаад л зоочоо биз гээд л байсан очоод їзсэн чинь єєрєє модноос ургасан байдаг байгаа.
Сїїлийн хэдэн жилд мал нь овоо єсєж хїн бїр гаднаа 469-ийг сойжээ. Мєн нутгаас нь тєрсєн МУ-ын начин. Нямсїрэнгийн наяин цолны мялаалга болж буйтай таарлаа. 